Skip to main content

Jiõččhåidd-programm

1. MÂʹST LIJ KÕÕČČMÕŠ?

Loʹssesmiõllsažvuõtt lij õhtt aalmjallaž miõltiõrvâsvuõtt rõttjõõzzin. Loʹssesmiõllsažvuõđin miârktet puõʒʒâlm, koʹst jeeʹresnallšem oudldõõzz očndâʹtte puätkkneǩani kuuʹǩǩab ääiʹj.

Ǩiõčč loʹssesmiõllsažvuõđâst da tõn puârrnõddmõõžžâst čuäʹjteei video (4:17) "Muʹst leäi čaʹppes piânnai, tõn nõmm leäi loʹssesmiõllsažvuõtt" (WHO, jåårǥlõs Lääʹdd Miõltiõrvâsvuõttseäʹbrr).

Loʹssesmiõllsažvuõtt juâǥǥtõõlât oudldõõzzi peešt da vaiggâdvuõtt-tääʹzz mieʹldd:

  • lääiʹves loʹssesmiõllsažvuõʹtte
  • kõskkvaiʹǧǧes loʹssesmiõllsažvuõʹtte
  • vaiʹǧǧes loʹssesmiõllsažvuõʹtte

Lij vääžnai, što puõʒʒâlm toobdstet ääiʹjeld da håiddmõõžž pââʹstet altteed še ääiʹjeld. Jõs loʹssesmiõllsažvuõtt peäss kuuʹǩǩab ääiʹj juätkkjed, luâštt tåimmamodd da jieʹllem-maall huânnʼnan. Še puârrnõddmõõžžâst šâdd vaiggääb.

Loʹssesmiõllsažvuõʹtte puâccje juõʹǩǩ ââʹǩǩ-klaassâst päärnain rääʹves oummuid. Vueʹlnn vuäinak statistiikk loʹssesmiõllsažvuõđ täujjnamvuõđâst.

Loʹssesmiõllsažvuõđ puäʹcce

  • vuâlla škooulâkksain 0,5-1 % da vueʹllškooulniiʹǩǩin nuʹt 2 %
  • nuõrin nuʹt 15-20%
  •  seämma-äiggsânji rääʹvesoummuin nuʹt 5 % da kuäʹss-ne jieʹllmes poodd 20 %
  • puäʹresoummuin 12 %
  • skammpoodd očndõõtti loʹssesmiõllsažvuõđ puõcci oummuin liâ 1 %:in naroodâst
  • pärnnpuhttmõõžž mâŋŋa dõʹst šõddi puäʹcce loʹssesmiõllsažvuõđ 10-15 %

Videost (1:43) loʹssesmiõllsažvuõʹtte puâccjam oummu mainste, måkam jurddi liâ ouddam siʹjjid tuäiv puârrnõddmõʹšše da vieʹǩǩtam šiõhttlõõttâd lääskvubun jiijjâs tobddjid.